Książka na czterech kołach

Różnie to pewnie wygląda. Czasem uwieszony na jednej ręce na poprzecznym drążku jak gibon, innym razem wciśnięty w kąt między oparciami foteli. Czasem balansujący na kręcącej się części przegubowca, z rzadka siedząc wygodnie, przytulony do szyby. Zawsze jednak z pochylonym karkiem i oczyma wlepionymi w, pokryte drobnym maczkiem literek, stronnice. O tak! Lubię czytać podróżując komunikacją miejską.

Zaraz po wejściu do autobusu, tramwaju czy metra, szukam takiego punktu, gdzie nie przeszkadzając nikomu, będę mógł bezpiecznie oddać się lekturze. Jedną rękę będę miał zajętą, a i druga od czasu do czasu będzie mi przydatna, więc muszę dobrze ocenić szanse podparcia się ciałem, aby w razie ostrego hamowania, czy zakrętu, nie spowodować jakiegoś nieszczęścia. Po latach praktyk mam już swoje ulubione i pewne lokalizacje, ale czasem i one są zajęte i przychodzi działać na partyzanta.

Nie potrafię sobie odmówić tej przyjemności i podróż przez miasto jest dla mnie stratą czasu, jeśli pod ręką nie mam jakiejś lektury. Sięgam po nią gdy tylko się umoszczę i świat przestaje dla mnie istnieć. Moi znajomi śmieją się nawet ze mnie, że nie rozpoznaję niektórych miejsc na mojej codziennej drodze z domu do pracy, ale jakże mam poznawać, kiedy głowę podnoszę znad kart książki dopiero kiedy wysiadam?

Jednak czytanie podczas podróżowania komunikacją miejską to prawdziwy tor przeszkód. Jeśli nawet uda mi się bezpiecznie usadowić, to ciężko czasem uniknąć popychania przez współpasażerów, “przytulania się” ich do nas, co kompletnie uniemożliwia trzymanie książki w wyciągniętej przed oczyma ręce. To znów kierowca postanowi sprawdzić wytrzymałość pasażerów i jeździ używając na przemian gazu i hamulca urągając wszelkim zasadom jakie w ich głowy wepchnęli kiedyś ich nauczyciele jazdy.

Zupełnie innym tematem jest traktowanie wnętrza autobusu jak własnego salonu, biura, boiska piłkarskiego, czy czego tam sobie jeszcze wymyślimy, przez współpasażerów. Chóralne krzyki, głośne rozmowy przez telefon komórkowy, trwające czasem cały czas od wejścia do wyjścia z autobusu, słuchanie muzyki na “maks”, tak że dokładnie wszyscy muszą słuchać tego co osoba autobusowego disck jockeya. I to nie jest tak, że ja chciałbym tego wszystkiego zabronić! O nie! Ale, odrobina rozsądku by się przydała.

Żeby nie być gołosłownym, oto sytuacja z przed kilku dni. W długaśnym, przegubowym autobusie, sporo było wolnych miejsc na moim przystanku. Wykorzystałem więc i usiadłem na jednym z nich zadowolony, od razu sięgając po książkę. Po drugiej s tronie półmetrowego korytarzyka siedziała młoda dziewczyna, również z książką na kolanach. Poza tym, w całym pojeździe nie było innych czytelników.

Dwa przystanki później do środka wsiadło sporo osób i miejsca siedzące się skończyły, ale w korytarzyku wzdłuż autobusu nie stało więcej niż 5-7 osób. Tak się zdarzyło, że dwie z nich stanęły dokładnie między mną, a drugą  czytelniczką, po czym rozpoczęły zażartą dyskusję, zaczętą chyba jeszcze na przystanku. Gorąca ona była, tyczyła jakichś teorii finansowych, padały nazwiska i publikacje, znaczy osoby niegłupie. Ale czy na pewno?

Obaj dyskutanci byli mocno zaskoczeni, kiedy odwróciłem twarz w ich stronę i odezwałem się tymi słowami: – Bardzo ciekawie i mądrze panowie mówią, ale czy naprawdę najsensowniejszym miejscem na taką głośną i gorącą dyskusję jest to, obok jedynych dwóch osób w całym pojeździe, które próbują czytać i rozumieć co czytają? Pozostawiam tę myśl do rozważenia. Po czym wróciłem do swojej lektury. Panowie zmieszali się trochę, coś tam pod nosami przyznali mi rację i po chwili przesunęli się dosłownie trzy metry dalej, gdzie ich rozmowa była już tylko częścią tła, białym szumem, prostym do ignorowania. Jednak potrzebne było zwrócenie uwagi.

Kiedyś spotykając gadułę, spuszczałem uszy po sobie i próbowałem ignorować, ale od jakiegoś czasu powiedziałem sobie nie. Potrafię opieprzyć mężczyznę w pociągu, który przez telefon ruga swoją sekretarkę, albo który po rozłożeniu stosu dokumentów zaczyna wydzwaniać po świecie traktując przedział jak swoje biuro. Serdecznie dość mam też wysłuchiwania o tym jak się chlało poprzedniego dnia i kto ile rzygał, podobnie jak wysłuchiwania historii choroby od osoby, której monolog dosłownie nikogo wkoło nie interesuje. Dość tego!

Każdy ma prawo spędzić podróż w najbardziej sprzyjających okolicznościach, na jakie może liczyć. Kiedyś ktoś powiedział, że własna wolność kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność innej osoby i zupełnie zgadzam się z tą myślą, tym razem w kontekście prawa do spokojnego czytania książek w podróży. A co?!

Podobała mi się akcja, którą jakiś czas temu dojrzałem na Facebooku, a która namawiała do ustępowania miejsca czytającym w środkach komunikacji miejskiej. Przygotowane zostały odpowiednie nalepki, wizytówki, przygotowana została odezwa, aby zarządzający środkami komunikacji zadbali o czytelników tak samo jak o matki z dziećmi, inwalidów i osoby starsze. Cała akcja jest oczywiście przygotowana mocno z przymrużeniem oka, ale ma drugie, bardzo ważne dno.

Po ogłoszeniu raportów o stanie czytelnictwa w naszym kraju zadrżało, ja sam pisałem już co nieco na ten temat (Czy wystarczy kieszonkowe). Akcja “Ustąp miejsca czytającemu” miała wtedy więc zwrócić uwagę na to, że w autobusach tracimy bezpowrotnie mnóstwo czasu każdego dnia, kiedy możemy poświęcić go na czytanie.

I tutaj zupełnie poważnie przyłączę się do zachęcania. Czytajcie w autobusach i tramwajach. Czytajcie w pociągach, metrze i samolocie, to jest ten czas, który możecie spędzić na najwspanialszej ludzkiej przygodzie! A jeśli nie dacie się namówić. No cóż, nie będę uszczęśliwiał was na siłę, ale na bogów literatury, nie przeszkadzajcie wtedy tym, którzy mają o tej sprawie inne od was zdanie. Dziękuję.